Πέμπτη 26 Φεβρουαρίου 2009


ΔΗΜΟΤΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ


Οι παραδοσιακοί χοροί στην Ελλάδα παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία. Κάθε περιοχή ή χωριό της Ελλάδας έχει τους δικούς του χορούς, οι οποίοι διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή ή ακόμη και από χωριό σε χωριό. Αυτή η διαφορά των χορών οφείλεται σε λόγους όπως το κλίμα, ο τρόπος ζωής των κατοίκων, οι πόλεμοι και οι καταστροφές και άλλοι. Οι παραδοσιακοί ελληνικοί χοροί, λόγω της ποικιλίας που παρουσιάζουν, χωρίζονται σε διάφορες κατηγορίες. Αυτές είναι:

Ανάλογα με το θέμα τους χωρίζονται σε
· Θρησκευτικούς
· Πολεμικούς ή πυρρίχιους
· Ερωτικούς και
· Πολεμο-ερωτικούς χορούς

Ανάλογα με το σχήμα τους χωρίζονται σε
· Κυκλικούς και
· Αντικριστούς χορούς.
Τους κυκλικούς χορούς τους συναντάμε σε ανοικτό κύκλο και πιο σπάνια σε κλειστό. Αντικριστοί χοροί ή καρσιλαμάδες λέγονται οι χοροί, όπου οι χορευτές στέκονται αντικριστά σε δυο σειρές απέναντι- αντικριστά.

Ανάλογα με το φύλλο χωρίζονται σε
· Ανδρικούς
· Γυναικείους και
· Μικτούς

Ανάλογα με τον τόπο, χωρίζονται σε
· Πανελλήνιους ή εθνικούς και
· Τοπικούς
Οι πανελλήνιοι χοροί είναι ο συρτός-καλαματιανός και ο τσάμικος ή κλέφτικος. Τοπικοί χοροί είναι οι ηπειρώτικοι, οι θρακιώτικοι, οι νησιώτικοι, οι κρητικοί, οι χοροί της Μακεδονίας, οι ποντιακοί και άλλοι.
Ο κάθε χορός χορεύεται διαφορετικά, έχει τη δική του μουσική και το όνομά του έχει κάποια σημασία







ΔΗΜΟΤΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ

1.Καλαματιανός
2.Τσάμικο
3.Περατιανός
4.Χασάπικος( συρτάκι )
5.Χασάπικος( Αργός )
6.Χασάπικος ( Γρήγορος)
ΧΟΡΟΙ ΗΠΕΙΡΟΥ
1.Ζαγορίσιος
2.Μενούσης
3.Γιανιώτικος
4.Πωγωνίσιος


ΧΟΡΟΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
1.Συρτός Πηλίου
2.Ρουγιατσιόρικος
3.Πηλιορείτικος
4.Καραγκούνα

ΧΟΡΟΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
1.Αραχωβίτικος
2.Τσακώνικος

ΠΟΝΤΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ
1.Τικ
2.Κότσαρι
3.Σερενίτσα

ΧΟΡΟΙ ΘΡΑΚΗΣ
1.Σουφλιουτούδα
2.Μαντηλάτος( Καρσιλαμάς )
3.Κουτσός
4.Μπαϊντούσκα
5.Ζωναράδικος


ΧΟΡΟΙ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
1.Γερακίνα
2.Καστοριανός
3.Δημητρούλα
4.Μακεδονικός χορός( Μακεδονία Ξακουστή )
5.Συρτός Μακεδονίας


ΝΗΣΙΩΤΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ
1.Μπάλος
2.Μαλεβυζιώτικος
3.Πεντοζάλη
4.Σούστα



1.-Θράκη
Ζωναράδικος
Θρακιώτικος χορός, που χορεύεται με διάφορες μορφές, σε όλη τη Θράκη αλλά και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας όπου έχουν εγκατασταθεί πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία. Οφείλει την ονομασία του στη λαβή που χρησιμοποιούν οι χορευτές. Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες· οι άνδρες πιάνονται στην αρχή ο ένας μετά τον άλλον και ακολουθούν οι γυναίκες.
Μαντηλάτος
Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες οι οποίοι κρατούν μαντίλια. Είναι αντικριστός χορός και γι’ αυτό λέγεται και καρσιλαμάς (καρσί = αντίκρυ). Χορεύεται κυρίως στους γάμους, όταν οι συγγενείς πηγαίνουν να πάρουν τη νύφη ή τον κουμπάρο για την εκκλησία. Τα βήματα του χορού είναι εξάρια. Τα χέρια κατά τη διάρκεια των βημάτων κινούνται ελεύθερα το ένα μπροστά και το άλλο πίσω, ή και τα δύο στην έκταση με ελαφρά λυγισμένους τους αγκώνες.
2.-Μακεδονία
Γερακίνα
Γυναικείος χορός που χορεύεται στη Νιγρίτα Σερρών. Την ονομασία του οφείλει στα λόγια του τραγουδιού που αναφέρονται σε μια όμορφη νέα, τη Γερακίνα. Σύμφωνα με την παράδοση η Γερακίνα, προσπαθώντας να αντλήσει νερό από ένα πηγάδι, έπεσε μέσα και δεν κατάφερε να σωθεί παρά τις προσπάθειες του αγαπημένου της. Η ιστορία έγινε θρύλος και με τον καιρό εξελίχθηκε σε έναν από τους καλύτερους χορούς.
Μακεδονία ξακουστή
Ονομάζεται και «Μακεδονικός χορός», και είναι ο χορός που τα παλιότερα χρόνια, για λόγους «εθνικούς» χορεύονταν υποχρεωτικά απ’ όλους τους μαθητές των δημοτικών σχολείων.



3.-Ήπειρος.
Συρτός στα τρία
Είναι ο χορός που πρωτομάθαιναν όλοι σε μικρή ηλικία γιατί έχει αργό τέμπο και απλά βήματα. Χορευόταν, όπως και σήμερα και σ’ άλλες περιοχές της Ελλάδας, τη Θεσσαλία, τη Δυτ. Μακεδονία τη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο. Μπορεί να χορευτεί και μόνο με τραγούδι, χωρίς την συνοδεία μουσικών οργάνων. Τα πιο συνηθισμένα τραγούδια που χρησιμοποιούσαν ήταν τα «Παιδιά της Σαμαρίνας», το «Γιάννη μου το μαντήλι σου» κλπ.
Παλαμάκια
Κυκλικός χορός που χορευόταν στα Ζαγοροχώρια και τα Τζουμέρκα από άνδρες και γυναίκες. Ο χορός είναι πολύ εύθυμος, και χορευόταν κυρίως στις περιστασιακές εκδηλώσεις (γάμοι, βαφτίσεις, φιλικά γλέντια)


4.-Θεσσαλία
Θεσσαλικός (Γιούργια στα παλιούρια)
Ανδρικός και γυναικείος χορός που χορεύεται στην περιοχή του Τυρνάβου
Πέρα στον πέρα μαχαλά
Χορός που χορεύεται στην περιοχή της Καρδίτσας. Χαρακτηρίζεται όπως και οι περισσότεροι Θεσσαλικοί χοροί, από αργές και μεγαλοπρεπείς κινήσεις.
Καραγκούνα
Ένας από τους κυριότερους χορούς της Θεσσαλίας, που χορεύεται όμως και σε άλλες περιοχές. Το τραγούδι της καραγκούνας είναι μια αναφορά κι ένας θαυμασμός στην αρχοντική καραγκούνικη γυναικεία φορεσιά


5.-Στερεά Ελλάδα - Ρούμελη
Tσάμικος
Ανδρικός χορός, από τους πιο λεβέντικους ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς. Θεωρείται όπως και ο Συρτός Καλαματιανός, πανελλήνιος χορός γιατί χορεύεται στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας. Το όνομά του το πήρε από την Τσαμουριά ή Τσάμικο της Ηπείρου. Λέγεται και «κλέφτικος» γιατί χορευόταν από τους κλέφτες την εποχή της Τουρκοκρατίας. Ανάλογα με την περιοχή, συναντάμε διάφορες μορφές Τσάμικου
Συρτοκαλαματιανός (καγκέλι)
Είναι χορός της Ανατολικής Ρούμελης και συνοδεύεται συνήθως από τα τραγούδια Τα Ρίτσα και η Κοντού.

6.-Πελοπόννησος
Καλαματιανός
Ο καλαματιανός, είναι ένας συρτός χορός που χορεύεται σ’ ολόκληρη την Ελλάδα, διαφοροποιούμενος ελάχιστα, σε ότι αφορά το ύφος του και το ρυθμό
Τσακώνικος
Είναι ένας πολύ γνωστός χορός που χορεύεται στην Τσακωνιά της Πελοποννήσου και αναφέρεται ως ο χορός που χόρεψε ο Θησέας.

7.-Νησιά Αιγαίου
Συρτός Ρόδου
Δωδεκανησιακός χορός που χορεύεται στη Ρόδο
Χιώτικος χορός
Χορός της Χίου απ’ όπου πήρε και το όνομά του

10.-Ποντιακοί χοροί
ΣΕΡΡΑ
Ο κατεξοχήν πολεμικός χορός των Ποντίων. Έχει ομαδικό χαρακτήρα και χορεύεται από άνδρες. Χορευόταν στην αρχαιότητα στα Μεγάλα Παναθήναια κάθε 4 χρόνια, στα Μικρά Παναθήναια κάθε χρόνο, με πλήρη πολεμική στολή, καθώς και στα Διοσκούρια της Σπάρτης. Πήρε την ονομασία του από τον ποταμό Σέρρα της Τραπεζούντας. Ονομάζεται και πυρρίχιος χορός, διότι οι κινήσεις των χορευτών μιμούνται αντίστοιχες κινήσεις αρχαίου Έλληνα πολεμιστή, σε ώρα μάχης. Και γι’ αυτήν ακριβώς την ιδιαιτερότητα που έχει ο χορός, κατατάχθηκε μεταξύ των διασημότερων χορών, όλου του κόσμου.
ΧΕΡΕΝΙΤΣΑ
Είναι μεικτός, ομαδικός χορός. Το όνομά του προέρχεται από τη λέξη χερροίανα, διότι εικάζεται ότι επινοήθηκε ή χορευόταν αρχικά σ’ αυτή την περιοχή. Ο χορός έχει συνολικά 21 βήματα, τα οποία αν εξαιρέσουμε ορισμένες χορευτικές φιγούρες επαναλαμβάνονται συνεχώς, γι’ αυτό ο συγκεκριμένος χορός ονομάζεται και εικοσιένα. Πριν αρχίσει ο χορός, οι χορευτές στέκονται σχεδόν σε στάση προσοχής, κρατώντας ο ένας το χέρι του επομένου. Το σώμα και το κεφάλι έχουν «λεβέντικη» στάση.

8.-Κρήτη
Πεντοζάλι
Το Πεντοζάλι (ή πεντοζάλης, όπως αναφέρεται λανθασμένα σε μερικές περιπτώσεις) ανήκει στην κατηγορία των πηδηχτών χορών και χορεύεται σ’ όλη την Κρήτη, ενώ έχει τις ρίζες του στα Σφακιά του νομού Χανίων. Χορεύεται μόνο από άνδρες και γι’ αυτό τον αποκαλούν «αντρίστικο» χορό
Μαλεβιζιώτης
Ο Μαλεβιζιώτης ή Μαλεβιζιώτικος ή Καστρινός, ή πηδηχτός είναι ο γρηγορότερος και ζωηρότερος χορός της Κρήτης. Ο χορός διαφοροποιείται από τις ορεινές στις καμπίσιες περιοχές. Σήμερα ο μελεβιζιώτης βρίσκεται στην πρώτη θέση του χορευτικού ρεπερτορίου των Κρητικών και χορεύεται κυρίως από άνδρες, χωρίς όμως να αποκλείεται και η δυναμική παρουσία των χορευτριών. Τοπικές μαρτυρίες τον φέρνουν ως κατάλοιπο του αρχαίου πολεμικού Ορσίτη ή άλλου πολεμικού χορού που παριστά τις περιπέτειες της μάχης και της προσπάθειες κατάληψης ή άμυνας του Κάστρου (Ηρακλείου).

9.-Νησιά Ιονίου
Άη Γιώργης
Χορεύεται στην Κέρκυρα από γυναίκες που κρατούν μεγάλα μαντήλια, τα οποία μετακινούν δεξιά και αριστερά όταν σταυρώνουν αντίστοιχα τα πόδια. Οφείλει την ονομασία του στα λόγια του τραγουδιού τα οποία τον συνοδεύουν:
« Κάτω στον Άη Γιώργη στο κρύο το νερό
σκοτώσαν τον Γιαννάκη τον ακριβό υιό…»
Τσιριγώτικος
Ο χορός είναι γνωστός και με το όνομα Μπουρδάρικος το οποίο πήρε από τη «Μπούρδα», τη βράκα δηλαδή που φορούν οι άνδρες. Είναι ο χορός των Κυθήρω

Μαρία Πρίφτη, Λένια Φραγκογιάννη